Maandag is de dader van de antisemitische aanslag op de synagoge in Halle (Duitsland) op Jom Kippoer vorig jaar veroordeeld tot levenslang. De rechter acht veelvuldige poging tot moord bewezen. De koepel van Joodse organisaties in Duitsland reageert opgelucht op het nieuws.
De rechts-extremistische terrorist schoot vorig jaar twee mensen dood rondom de synagoge van Halle zodra hij het Joodse gebedshuis niet wist binnen te dringen. De rechter acht hem naast moord schuldig voor veelvuldige poging tot moord en volksopruiing, de Duitse term voor groepsdiscriminatie en oproepen tot haat tegen een bepaalde bevolkingsgroep.
Rechter Ursuala Mertens sprak van een “laffe aanslag” door de dader Stephan B. Ze oordeelde bovendien dat hij veelvuldig zijn daden en motieven heeft gerelativeerd. Volgens Mertens en haar collega-rechters is duidelijk dat B. de intentie had om gericht synagogebezoekers tijdens de Jom Kippoerdienst te vermoorden.
Dat laatste punt werd door de verdediging tenminste deels in twijfel getrokken. Tegen de uitspraak kan in beroep worden gegaan.
De opgelegde straf is de zwaarste die mogelijk is. Met 14 maanden looptijd gaat het om het grootste strafproces uit de geschiedenis van de deelstaat Sachsen-Anhalt, waarin Halle zich bevindt. De vier rechters in de zaak volgen met hun oordeel eis van de aanklager.
Opgeluchte reacties
Voorzitter van de Zentralrat der Juden in Deutschland Josef Schuster reageert opgelucht op de uitspraak. “Het oordeel maakt duidelijk dat moordzuchtige haat tegen Joden in Duitsland op geen enkele wijze getolereerd wordt.”
Tientallen van de aanwezigen in de synagoge, die ternauwernood aan een moordaanslag zijn ontkomen, hebben zich als Nebenkläger gevoegd aan het strafproces. Dit is een mogelijkheid in het Duitse strafrecht waarbij slachtoffers van zware delicten bepaalde privileges wordt toegewezen in het strafproces, bijvoorbeeld om beter gehoord te worden als getuige en slachtoffer of om de verdachte eigenhandig vragen te stellen.
De verwerking van de aanslag krijgt veel bekijks in Duitsland, omdat er veel kritiek is op de rol van autoriteiten in de aanloop naar de aanslag. Van beveiliging van de synagoge was voorheen nauwelijks sprake. Ook heeft opsporing volgens commentatoren te lang in het ongewis gelaten in hoeverre B., die alleen handelde, voor zijn aanslag contact heeft gelegd met rechts-extremistische netwerken online.
Naar aanleiding van de aanslag deed journalist Ronen Steinke onderzoek naar de beveiliging van Joodse instellingen in Duitsland. Zijn resulterende boek getiteld Terror gegen Juden noemt hij een “aanklacht tegen de Duitse staat”, die volgens hem niet doordrongen was van de ernst van antisemitische terreurdreiging.
Antisemitische aanslag
B. pleegde zijn aanslag op 9 oktober vorig jaar, op Jom Kippoer. Met zware vuurwapens, waarmee hij een auto had volgeladen, nam hij de deur van de synagoge onder vuur met het doel om binnen te dringen en binnen een bloedbad aan te richten. Toen zijn poging om de deur open te breken mislukte, begon hij op passanten te schieten op straat. Daarbij vermoordde hij de 40-jarige Jana Lange. Verderop drong hij een dönerzaak binnen, waar hij de 20-jarige Kevin Schwarze vermoordde.
De dader streamde zijn acties online met een camera op zijn kleding. Daarin verklaarde hij aan het begin van zijn aanval zijn antisemitische motieven.