“10 dagen Israël: impressies, uitdagingen en mogelijkheden tot verdere samenwerking”
De 75ste verjaardag van de bevrijding van Auschwitz.
Toenemend antisemitisme wereldwijd: een verwerpelijke evolutie, waaraan ook Vlaanderen helaas niet ontsnapt.
Leren van de manier waarop Israël omgaat met de gedeelde uitdagingen van vandaag en morgen: de bevolkingstoename, waterschaarste, noodsituaties en onveiligheid, mobiliteit…
Kennismaken met dé place to be voor fundamenteel wetenschappelijk onderzoek, innovatie én de start-up nation: toekomstgedreven land van slimme steden en gemeenten en innovatieve oplossingen voor zowel globale als regiospecifieke uitdagingen.
Met wijd open oren en ogen, genieten van een tegelijk zeer complex, intrigerend, fascinerend, divers, uitzonderlijk en spiritueel land, boeiende mensen ontmoeten en organisaties leren kennen.
Heel kort samengevat was dat de aanleiding van mijn eerste échte kennismaking – op herhaalde, zeer gewaardeerde uitnodiging- van de Joodse gemeenschap in Antwerpen, die ons, die mij –net als de andere gemeenschappen- erg dierbaar is. Die onze stad mee maakt tot wat ze is.
De missie kon niet beter starten dan met een intens bezoek aan het indrukwekkende, enthousiasmerende want toekomstgerichte Peres Center for Peace and Innovation.
Met het centrum blijft wijlen President Shimon Peres het Joodse volk en het nieuwe thuisland terecht oproepen om – niettegenstaande de gruwelen van de Holocaust- groots te blijven dromen (‘Dream Big’). Je begrijpt er beter waarom Shimon Peres, na de tragische moordaanslag op Yitzak Rabin volgend op de hoopgevende Oslo-akkoorden, doordrongen raakte van overtuiging dat een van bovenaf ‘opgelegde’ vrede nooit kan werken, als ze niet ook steeds van onderuit gedragen wordt. Tot slot krijgt de bezoeker inzicht in innovaties die Israël zichzelf en de hele wereld geschonken heeft en schenkt. Zo blijkt glashelder dat Israël en zijn wetenschappers de focus doorheen de tijd verlegt en verbreedt: van kunst en cultuur, over veiligheid en defensie, duurzame landbouw, geneeskunde, ICT…. Zij doen dat out of necessity and ‘dissatisfaction’. En omdat de tijd niet stilstaat en de noden blijven veranderen, zullen ze die focus allicht steeds verder verleggen en verbreden.
Kortom, Israël in zijn vele dimensies én de essentie van de missie was perfect ingeleid: 1) het onnoemelijke leed en de veerkracht van het Joodse volk dat het verleden nooit zal vergeten, maar tegelijk hoopvol blijft uitkijken naar de toekomst; 2) de noodzaak van het (voort)bestaan van Israël en zijn vreedzaam samen-bestaan met een vredelievende, succesvolle Palestijnse staat; 3) inzicht in de vele bedreigingen aan de grenzen door de bedreigingen van buitenaf; 4) het streven naar vrede in veiligheid; 5) voorloper op het vlak van noodplanning en crisisbeheer; 6) pionier en wereldleider op het vlak van fundamenteel wetenschappelijk onderzoek, innovatie(s), smart cities, duurzaamheid, duurzaam waterbeleid…en last but nog least kunst en cultuur in al zijn rijkdom en facetten.
Volledig zijn, is schier onmogelijk.
Herdenken, eren, herinneren, respectvol sprakeloos en stil worden bij de namen, de foto’s, de briefjes, kunstwerken en voorwerpen van de vele miljoenen mensen: baby’s, kinderen, jongeren, mannen en vrouwen en ouderen, die uitgeroeid werden tijdens de Holocaust of ternauwernood gered werden… geen moment greep me meer aan dan het ingetogen bezoek en de intieme kransneerlegging in Yad Vashem vlak voor de herdenking van de 75ste verjaardag van de bevrijding van Auschwitz. Het zijn van die momenten waarna een mens even alleen zou moeten kunnen zijn, bij voorkeur in de natuur…
Zeer uitgebreid en divers, maar bovenal zeer consistent waren de toelichtingen en gesprekken over de vele bedreigingen aan de grenzen die Israël blijvend het hoofd moet bieden, zowel in het verleden als vandaag en –zolang zijn bestaan niet door alle landen wordt erkend en veilige vrede niet duurzaam gewaarborgd is- allicht ook in de toekomst. Zo zal het werk van ALMA me zeker bijblijven: het constructief-alerte Israël Education and Research Center waar Joodse en Arabische Israëli samen de veiligheidssituatie en bedreiging op de voet volgen om de kennis en inzichten daarover te verdiepen, te verspreiden en te vertalen in gezamenlijke –grassroots- acties, met het oog op waarachtige vrede. Een vrede die o.m. ook veronderstelt dat de wereld waakzaam is en vermijdt dat goed bedoelde en oprechte steun om de reële noden van Palestijnse burgers waarachtig te lenigen en hun opleidings- en ontwikkelingskansen te optimaliseren, niet terecht komt bij van haat doordrongen terreurorganisaties om bijv. tunnels te graven, families van martelaren te financieren en/of wapentuig te kopen.
Jaloersmakend voor allen die o.m. verantwoordelijk zijn voor nood- en interventieplanning en dringende medische hulp aan mensen in nood, was het bezoek aan het National Dispatch Center at Magen David Adom in Tel Aviv. In perfect uitgeruste callcenters sturen nationale dispatchers na een noodoproep de meest diverse middelen (helikopters, ambulances, (brom)fietsers, first responders…) aan. Info, beelden van een ongeval, trauma’s, noodsituaties worden in realtime gedeeld via een handzame app, waarover haast elke Israëli beschikt. Omdat elke seconde telt, krijgen first responders/hulpverleners instructies op maat over de eerste, noodzakelijk zorg. Het best toegeruste ziekenhuis om slachtoffers te redden/behandelen wordt meteen verwittigd en geïnformeerd over de gezondheidstoestand van betrokkene(n) nog voor hij/zij goed en wel is/zijn gearriveerd…Minstens even uniek zijn de evidentie waarmee elke burger hulp verleent aan elke mens in nood, én de al even diepgewortelde, deskundige zelfredzaamheid in elke noodsituatie. In Sderot, de kibboets grenzend aan de Gazastrook, blijkt die levenshouding van piepjong tot oud van levensbelang….Als ballonnetjes met explosieven of brandbommetjes op de velden gedropt worden en/of speeltuinen als shelters geconcipieerd worden en de ingeslagen rakketten aan de politiekantoren getoond worden, wordt duidelijk hoe groot de nood aan veerkracht, alertheid en samenwerking werkelijk is.
Heel veel tijd trokken we terecht uit voor bezoeken aan kennisinstellingen (Technion en Weizmann-Instituut), voor centra waar hyper-dynamische startups samen bouwen aan een uniek ecosysteem van innovatieve slimme, cross-modale oplossingen voor reële uitdagingen van vandaag en morgen: een groeiende bevolking, uit hun voegen barstende steden, vlotte en veilige mobiliteit, meer mensen om gezond te voeden, meer afval om circulair te verwerken tot nieuwe grondstoffen, toenemende nood aan hernieuwbare energie, (civiele) veiligheid, schaarsere grondstoffen en een streven naar een toenemende levenskwaliteit voor allen…Kersen op de taart waren het bezoek aan Mobileye Innovation Center, de testrit door Jeruzalem met een veilig autonoom voertuig en een uitgebreid gesprek over het Car Accident Analysis System van MDGo. De finaliteit is helder en meer dan gewenst: nul doden in een door het verkeer én optimale zorg als het onverhoopt toch nog misloopt. Nu de juiste mindset, de aangepaste regelgeving en verdere implementatie nog! Vooral ook op de terreinen van Smart City, IoT, …zijn en blijven de kansen om samen te werken legio!
Spiritueel, historisch en cultureel Israël mocht ik beleven in Oud-Jeruzalem, Massada, Caesarea, nabij de Jordaan, in de overweldigende natuur van de Westelijke Jordaanoever en bij de Dode Zee, in synagogen, kerken en moskeeën, de tempel van de Ba’hai, het Tel Aviv Museum of Art én het Israël Museum van Jeruzalem, in het museum/atelier van Ilana Goor, die ons -samen met haar al even inspirerende man- heeft rondgeleid in haar kunstparadijs in Jaffa, tijdens het unieke concert van het Israel Philharmonic Orchestra (met Denis Kozjoechin, laureaat van de Koningin Elisabethwedstrijd 2010, voor piano als solist) en last but not least aan de Klaagmuur waar de bevlogen rabbijn ons vertelde dat Jeruzalem de plek was en is waar alle gebeden van de hele wereld, van om het even welk geloof hun weg naar G’d vinden via de bijbelse Jacobsladder die tot in de hemel reikt.
Zo voelde het ook tijdens de zeer inspirerende sjabbat-viering ten huize van Eli en Simmi. Een tekstexegese van Exodus, gevolgd door diepgaande gesprekken bij een heerlijke maaltijd na betekenisvolle rituelen en de smartphones ver weg…meer inspirerend kan een zaterdagavond amper zijn.
Zeer gewaardeerd ten slotte was de zeer bijzondere, dagelijkse aandacht voor de projecten, initiatieven, beleidskeuzes om het vredevol samenleven van Joodse en Arabische Israëli, Joden en Palestijnen van onderuit op een waarachtige manier mogelijk en waar te maken, ondanks de eerder genoemde complexe veiligheidsissues. Het waren er teveel om op te noemen en dus beperk ik me tot enkele.
De artsen van zowel ‘Save a Child’s Heart’, als het ‘Heart Institute’ van Hadassa Ein Kerem hospitaal opereren baby’s tot tieners die lijden aan een congenitale hartafwijking en leiden in het bijzonder Palestijnse artsen op tot hartspecialisten.
In het Beit Hagefen Center in Haifa, (een stad die trouwens een lange traditie kent van Joods-Arabische samenwerking, en waar niet zonder controverse binnenkort een Arabische Israëli schepen wordt) organiseren dynamische jonge Joods en Arabisch Israëlische (vooral) dames, als Derde Partij, in een zeer gemengde setting interculturele programma’s en activiteiten voor lagere en middelbare schoolkinderen.
In de gemengde synagoge van Tel Aviv schonk de rabbijn me een ‘trialoog’-boek met Heilige teksten in het Hebreeuws, Arabisch en Engels.
Op de Westbank bezochten we o.m. een droogkuis waar Joden en Palestijnen dag in dag uit samen zowat alle uniformen en kledij van zorginstellingen, scholen, …reinigen.
Overigens, ook in de eerder genoemde en geroemde zorg- en kennisinstellingen werken Joden en Arabieren (en zovele anderen) samen aan steeds betere zorg, wetenschappelijke doorbraken en excellent onderwijs.
Jaëls dochter, een jonge arts in opleiding raakte amper uitgepraat over haar deelname aan de World Scholar’s Cup: een academisch programmatornooi voor schoolteams uit 70 landen waar jonge Israëli en Iraniërs de kans krijgen en grijpen om in een ‘veilige’ context met elkaar te discussiëren over gedeelde uitdagingen.
De viceburgemeester van Jeruzalem sprak vol enthousiasme over haar project om van Jeruzalem een échte ‘shared society’ te maken, geen verdeelde, maar een gedeelde stad waar mensen met verschillende geloofsovertuigingen samen toekomst maken en alle geboden kansen grijpen zodat o.m. Oost-Jeruzalem even sterk, even aantrekkelijk, even welvarend wordt als de rest van Jeruzalem. Elkaars talen leren en het volgen van de beste leerplannen zou al een wereld van verschil maken…
Ook het onderzoeksschip de EcoOcean, was een plek waar topwetenschappers ongeacht achtergrond, nationaliteit, geloofsovertuiging of gebrek daaraan gedreven waren door één en hetzelfde doel: onderzoek naar en kennis van de impact van nieuwe technologieën zoals ontzilting op de kwaliteit van het water en het ecosysteem met het oog op de bescherming ervan en de noodzakelijk ecosysteemdiensten. Andermaal een project waar o.m. ook Iraniërs en Israëli schouder aan schouder samenwerken aan een gedeeld doel.
Opmerkelijk en hartverwarmend tot slot zijn de zeer persoonlijke banden die Israël en België binden. Ambassadeur Olivier Belle bracht er velen samen tijdens de receptie op zijn mooie residentie: kunstenaars, professoren, zakenlieden…
De dochter van een kunstenaar-ondergedoken kind schonk me een boek met het tragische familieverhaal en een fraaie ets. Ik ontmoette de buitengewoon inspirerende tweeling Rosenblum. Kevin verwelkomde ons bij Mobileye. Zijn al even succesvolle, identieke tweelingbroer Serge, toonde ons -samen met prof. Daniel Wagner- de campus van het Weizmann-instituut waaronder de prachtige villa van de eerste President van Israël Chaim Weizmann, tevens wetenschapper-stichter van het instituut. Nabij Sderot toonde een uitgeweken Brusselaar me zijn shelter, waarna hij de fascinerende geschiedenis van (het leven in) de Kibboets vertelde… Goede en prettige herinneringen aan België en/of Antwerpen en tevredenheid met het ‘nieuwe’ thuisland is wat hen bindt en meteen zorgde voor een fijne band.
Dit alles en zoveel meer mocht ik ervaren dankzij de inzet van fantastische mensen: Jaël, Arsen, Kouky, Simmi, Eli, Myriam, Roni en allen die ik het voorrecht had te mogen ontmoeten. Elk van hen droeg bij tot een indrukwekkende, onvergetelijke kennismaking met een fantastisch land.
Elke poging om Israël – na een eerste kennismaking- in enkele lijnen te schetsen, getuigt van hoogmoed. Maar zo heb ik het meest fascinerende land dat ik tot nog toe bezocht, ervaren.
Voor mij is Israël:
Het begin van het begin.
Het midden van het midden.
Het noodzakelijke geopolitieke antwoord op de gruwelen van de Holocaust: de industriële uitroeiing van zes miljoen Joden uit alle landen van Europa door nazi-Duitsland, met als ultiem doel de indrukwekkende geschiedenis, cultuur en toekomst van een volk en geloof te reduceren tot enkele museale artefacten. Plaats bij uitstek om alle slachtoffers van het slechtste waartoe de mens(heid) in staat is te herinneren en te eren, hun namen en verhalen te gedenken om nooit meer te herhalen.
Een inspirerende, zinderende plaats om de veerkracht van een volk, (van een complexe interactie van volkeren), en een land te ervaren dat de wereld leert en inspireert om, -ondanks het verleden en actuele veiligheidsissues en dreigingen aan de grenzen- groot te dromen, hard te werken, met open vizier de toekomst tegemoet te treden en gedreven door grenzeloze verbeelding en zin voor risico te blijven werken aan innovatieve oplossingen voor reële uitdagingen en noden van vandaag en morgen.
De meest spirituele plaats waar hemel en aarde elkaar als het ware blijven raken in de moederschoot van het jodendom, het christendom en de islam die zich toont zowel in onnoemelijk veel gelaagde plaatsen, gebouwen, muren, rotsen, landschappen als in een grenzeloze variëteit aan de meest uiteenlopende landschappen, woestijnen, bergen, rivieren, groen en intrigerende steden. Het is de meest spirituele plaats op aarde waar achter elke plaats, object, persoon geschiedenis(sen) en te ontdekken verhalen, verscholen liggen.
…
De meest indringende en pijnlijke vragen: waar komt antisemitisme vandaan? Waarom blijft het bestaan? Waarom neemt antisemitisme eerder toe dan af? … zijn er alleen maar groter op geworden.
Sjalom!
Cathy Berx
