Toespraak Frans Timmermans, Eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie :
[Gesproken woord geldt]
” Tijdens de Duitse bezetting van Nederland, in 1942, hield Generalkommissar Schmidt een toespraak in het plaatsje Waubach, waarin hij de Duitse politiek ten aanzien van de Joden uiteenzette: “Of het nu gaat om een Duitse, Franse, Belgische, Zwitserse of Nederlandse Jood, hij is altijd de vertegenwoordiger van zijn ras. Daarom moet ook deze grootste en meest gehate vijand hier uit het Westen verdwijnen. Wij hebben arbeidskrachten nodig en daarom hebben we de Joden in werkkampen ondergebracht, deels hier in Nederland, maar de meesten moeten in het oosten werken om goed te maken wat zij met hun gestook in de oorlog hebben aangericht. Wij zijn geen barbaren; wij willen ook de Joden toestaan dat hun gezinnen meereizen. Zij moesten echter in het verwoeste oosten, in de ledige steden, met de opruimingswerkzaamheden beginnen. Hun lot zal hard zijn, maar laten we ook niet vergeten dat zij ooit arm en onder de luizen onze landen zijn binnengekomen.”
Dit citaat laat de rillingen over je rug lopen. Niet alleen omdat het doordrenkt is van cynisme, want Schmidt wist heel goed welk lot de Joden in het oosten ten deel zou vallen, maar ook omdat het rassenwaan als de normaalste zaak van de wereld presenteert. “We weten toch allemaal dat Joden…” Vult u het zelf maar even in. Ik hoef u niet uit te leggen hoe dit werkt. … “ Volledige tekst
Toespraak Jan Jambon, Vice-Eerste Minister en Minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken:
[Gesproken woord geldt]
” Beste vrienden,
Het is met véél plezier dat ik het woord neem op deze ceremonie. Het belang van wat we vandaag herdenken, kan ik niet genoeg onderstrepen.
Dag op dag 73 jaar geleden, op 8 mei 1945, is de tweede wereldoorlog officieel beëindigd. Dat is intussen zowat DRIE generaties geleden. Voor jonge mensen zou het een vage herinnering kunnen worden, maar dat moeten we ten allen prijs vermijden.
Daarvoor waren de gruweldaden van de oorlog die op Europese bodem is uitgevochten, te GROOT!
Tot op vandaag is het onbegrijpelijk hoe de situatie ZO is kunnen ontaarden. In Europa dan nog wel, de bakermat van de Verlichting. Het continent dat grote denkers en filosofen heeft voortgebracht: van Plato tot Jean-Jacques Rousseau. Schitterende componisten als Mozart en Beethoven. Schrijvers als Shakespeare en Goethe, die de wereldliteratuur geboetseerd hebben … ” Volledige tekst
Toespraak Mark Eyskens, Minister van Staat:
[Gesproken woord geldt]
” Hier vandaag op deze ontroerende dag samen staan is meer dan een symbool.. Want het gaat om een herdenking die ook een boodschap en een waarschuwing inhoudt voor de toekomst.
In de geschiedenis van de mensheid was de afgelopen twintigste eeuw de meest bloedige en de meest smartelijke aller eeuwen. De shoah – het uitmoorden van 6 miljoen joden – was hiervan het meest gruwelijke bewijs, niet alleen omwille van het aantal slachtoffers en de systematiek van de genocide maar ook omwille van de gehanteerde motivering: het antisemitisme. De haat en de maat waren onder het Naziregime ongeëvenaard. Toch zijn Jodenhaat en jodenvervolging eeuwen oud en hadden zij zowel een religieus, als een racistisch en sociaal karakter. Vanaf het einde van de 19e eeuw was het antisemitisme in de meeste Europese landen zeer verspreid, met name in Frankrijk, in Duitsland, in Oostenrijk en Polen. Het nationalisme, vaak een uiting van collectief egoïsme, in veel landen was van het begin af in Europa erg antisemitisch gekleurd. Maar wie dacht na de tweede wereldoorlog dat met de vernietiging van het nazisme ook een einde was gemaakt aan het antisemitisme, heeft zich vergist. En dit is uitermate verontrustend want het betekent dat men niets heeft geleerd uit de verschrikkingen van het verleden. De enige les die de mensen uit de geschiedenis leren is dat de mensen uit de geschiedenis geen lessen leren. Deze zeer sceptische conclusie werd reeds verwoord door de filosoof Georg Friedrich Hegel … “ Volledige tekst
Gedicht ” Auschwitz” door Mark Eyskens:
Auschwitz
In Auschwitz werd de eindoplossing werkelijkheid.
‘Die endlösung’ heet dat in beulentaal.
Het treinspoor liep er eindeloos dood.
Een spoor van bloed en smart en staal,
tot ver voorbij de ergste vormen
van de onmenselijkheid.
“Maar arbeid, hij maakt vrij”,
Stond er cynisch op de poort
Want arbeid, hij maakt blij
en wie niet glimlacht, wacht de dood
.
Het spoor te Auschwitz liep wanhopig vast,
waar mensen werden uitgeloot
en dan versneld vergast.
Vandaag toont het spoor reeds roest;
van een beginnende vergetelheid
ofschoon het verleden onomkeerbaar is
en onuitwisbaar de misdadigheid
waar ooit de schouwen rookten
en mensenlijken brandstof werden
en mensen mensen stookten;
Gevangenen zongen ingehouden in het duister
het Kol Nidrei met joodse luister.
Waar bleef de redding, de verlossing?
Van hen die smeekten, baden, ongehoord
en nimmer nooit werden verhoord.
O! land van Goethe, Rilke en van Bach.
Geen traan, zelfs eeuwig, die vermag
de schuld en schande uit te wissen
van wat in Nacht und Nebel daar werd aangericht.
Mark Eyskens